Telewizja Polska od 4 do 18 maja 2015 roku zaprezentuje kilkadziesiąt filmów fabularnych, dokumentalnych i reportaży poświęconych 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej.
4 maja o godzinie 14:30 TVP Regionalna pokaże „Wilczy szaniec” – dokument Lucyny Smolińskiej i Mieczysława Sroki, w którym będą zawarte archiwalne materiały filmowe związane z budową kwatery głównej Adolfa Hitlera (powtórka: godzina 23:15 i 3:55). Najważniejszym filmowym wydarzeniem tego dnia będzie premierowy pokaz filmu w TVP1 HD dokumentalistki Zofii Kunert „Oto historia: Opowieść o Żegocie”. Jedynka pokaże ten obraz o godzinie 22:10, stanowić on będzie wzruszające pożegnanie zmarłego 24 kwietnia br. Władysława Bartoszewskiego, jednego z ostatnich działaczy Rady Pomocy Żydom Żegota. Film powstał w koprodukcji z TVP1 (powtórka: godzina 3:45). Z kolei TVP2 HD o godzinie 22:55 przygotowała premierę trzyczęściowego filmu niemieckich dokumentalistów Alexandra Berkla i Stefana Brauburgera „Tajemnice Trzeciej Rzeszy. Pieniądze Hitlera”. Tworzony przez nazistowską propagandę mit ascetycznego, bezinteresownego Füehrera, gotowego do największych wyrzeczeń w imię ojczyzny i narodu, nie miał nic wspólnego z rzeczywistością. Z dokumentów i badań wynika, że Hitler był multimilionerem, żył w wielkim luksusie na koszt państwa. Wykorzystywał publiczne pieniądze. Uchylał się od płacenia podatków. Czerpał korzyści z przymusowej sprzedaży swego politycznego manifestu Mein Kampf. Otrzymywał ogromne datki od bogatych przemysłowców. Jako wódz przyciągał uwagę i pieniądze, a granice między funduszami partii a prywatnymi rachunkami Hitlera stawały się płynne. Wierny sługa Niemiec nie tylko dopuszczał się oszustw podatkowych, ale też przywłaszczał sobie zrabowane dzieła sztuki. Kolejne odcinki „Tajemnice Trzeciej Rzeszy. Rodzina Hitlera” i „Tajemnice Trzeciej Rzeszy. Kobiety Hitlera” widzowie Dwójki zobaczą 5 i 12 maja o godzinie 22:55. Z kolei w TVP Historia wieczorem o godzinie 21:55 emisja „Sensacji XX wieku – Bunkier”, a po nim o godzinie 00:00 dokument „Druga wojna światowa – dzień pierwszy”. Film powstał w koprodukcji niemieckiej ZDF i Telewizji Polskiej z dużym udziałem Polaków, m.in. Andrzeja Wajdy, Romana Polańskiego i Budzimiry Wojtalewicz. Jego pierwsza część przedstawia istotne wydarzenia, poprzedzające wybuch II wojny światowej, świadczące o konsekwentnych przygotowaniach Hitlera do napaści na Polskę (powtórka: wtorek, 5 maja, godzina 12:45, TVP Historia). TVP Regionalna 5 maja wyemituje o godzinie 14:30 polsko-szwedzki dokument „Ocaleni” o grupie autobusowej z wyzwolonymi więźniami obozów koncentracyjnych Czerwonego Krzyża, która w kwietniu 1945 roku przejeżdża przez zniszczone bombardowaniami miasta. Są oni w drodze do wolności w Szwecji. Z kolei TVP Polonia o godzinie 17:55 zaprosi na „Sensacje XX wieku – Księga szpiegów. Cycero” (powtórka: godzina 1:15).
Przez cały dzień tematyka II wojny światowej będzie obecna w historycznym kanale telewizji publicznej. Już o godzinie 8:20 część 2. Encyklopedii II wojny światowej „Cena zwycięstwa”. Natomiast o godzinie 19:40 – brytyjski cykl dokumentalny „Złowroga charyzma Adolfa Hitlera: miliony prowadzone do przepaści”, I część (powtórka: środa, 6 maja, godzina 11:05; II część: środa, 6 maja, godzina 19:45, III część: piątek, 8 maja, godzina 11:10). Autorem tego filmu jest Laurence Rees, który w oparciu o materiały archiwalne i relacje świadków maluje portret Adolfa Hitlera. Natomiast o godzinie 21:30 i 22:00 w TVP Historia „Sensacje XX wieku: Tajemnica berlińskiego bunkra” 1/3, 2/3 (środa, 6 maja, godzina 15:20 i 15:50; III część: czwartek, 7 maja, godzina 15:15; ), a o godzinie 23:40 „Casus Otto Schimek”, film dokumentalny Andrzeja Chiczewskiego i Jerzego Tuszewskiego, przypominający losy 19-letniego Austriaka, siłą wcielonego do Wehrmachtu i skierowanego na front w południowe rejony Polski. W 1944 roku Otto Schimek odmówił kontynuowania walki i strzelania do ludzi i sam został za to rozstrzelany.
6 maja TVP Polonia przygotowała dwie propozycje antenowe: o godzinie 14:05 spektakl teatralny „Śmierć rotmistrza Pileckiego” w reż. Ryszarda Bugajskiego i o godzinie 17:55 program „Sensacje XX wieku – Osaczeni”. Pierwsza część tego cyklu poświęcona jest procesowi w Norymberdze. W programie pokazano życie, działalność i śmierć najważniejszych przywódców III Rzeszy, którzy uniknęli sądu, popełniając samobójstwo (powtórka: godzina 1:15; część II: czwartek, 7 maja i część III: piątek,8 maja, godzina 17:55). Z kolei w TVP Kultura o godzinie 13:25 widzowie obejrzą „Korczak – dramat biograficzny” Andrzeja Wajdy. Akcja filmu rozpoczyna się w 1936 roku. Janusz Korczak, a właściwie Henryk Goldszmit, znany pediatra i działacz społeczny, prowadzi audycje radiowe, w których porusza problem sierot żydowskiego pochodzenia. W Polsce coraz bardziej nasilają się nastroje antysemickie. Korczak otrzymuje wymówienie od dyrektora Polskiego Radia. Inwazja Niemców na Polskę stawia doktora w tragicznej sytuacji. Wraz z gromadką żydowskich sierot zostaje zamknięty w warszawskim getcie. W sierpniu 1942 roku Korczak wraz z dziećmi zostaje wywieziony do obozu śmierci w Treblince (powtórka: godzina 00:25). Potem o godzinie 8:45 film dokumentalny w reż. Małgorzaty Burzyńskiej-Keller „Portrety: Bossak. Kronika wypadków filmowych” (powtórka: godzina 17:15). Film opowiada o Jerzym Bossaku, wielkim autorytecie kina, który nadał kształt polskiej kinematografii po II wojnie światowej. W odbudowującym się kraju stworzył takie instytucje jak: Wytwórnia Filmów Dokumentalnych w Warszawie, Polska Kronika Filmowa, Przedsiębiorstwo Państwowe „Film Polski”. Był on wychowawcą, nauczycielem i profesorem łódzkiej Szkoły Filmowej. Wypromował całe pokolenia reżyserów i operatorów polskich. Jednocześnie sam był autorem dokumentalnych dzieł filmowych nagradzanych na międzynarodowych festiwalach. Wieczorem o godzinie 20:20 antena zaprosi na brytyjski film dokumentalny „Ciemności skryją ziemię” – przedstawiający proces wyzwalania nazistowskich obozów koncentracyjnych. Niezwykłe materiały archiwalne, nakręcone przez wojskowych operatorów wszystkich alianckich armii, obejmują zdjęcia z obozów koncentracyjnych m.in. w Buchenwaldzie, Majdanku, Auschwitz i Dachau. Późnym wieczorem o godzinie 1:20 widzowie Dwójki obejrzą „Świat bez tajemnic – Dzieci Hitlera”. Jest to film izraelskiego dokumentalisty Chanocha Ze’eviego, który rozmawia z potomkami prominentnych nazistów o tym, jak radzą sobie z brzemieniem przeszłości i świadomością zbrodni, popełnionych przez ich przodków (powtórka: piątek, 8 maja, godzina 21:25, TVP Historia). 6 maja przez cały dzień tematyka II wojny światowej będzie obecna w TVP Historia. I tak o godzinie 8:25 „Encyklopedia II wojny światowej: Siła pancerza”, zaś o godzinie 15:20 emisja „Sensacji XX wieku: Tajemnica berlińskiego bunkra”. W programie historia z końca wojny w 1945 roku, kiedy Adolf Hitler w obawie przed bombardowaniami przeprowadzanymi przez aliantów zdecydował o przeniesieniu swej kwatery do bunkra wybudowanego pod ogrodem Kancelarii Rzeszy. (II część: godzina 15:50; III część: godzina 21:40 ). Z kolei o godzinie 17:00 antena zaprosi na film dokumentalny Zofii Kunert „Ostatnie dni wojny”. Co oznaczał koniec wojny dla żołnierzy Armii Krajowej? Jak przeżywali go żołnierze gen. Maczka, a jak uczestnicy szturmu na Berlin? Jaka była reakcja zwykłych mieszkańców Warszawy, a jaka sierot polskich, które wiadomość o bezwarunkowej kapitulacji Niemiec usłyszały na dalekiej Syberii? W filmie Zofii Kunert mówią o tym m.in. prof. Władysław Bartoszewski, gen. Michał Gutowski, Zbigniew Mieczkowski, Elżbierta Kotarska, płk Jan Duda (powtórka: czwartek, 7 maja, godzina 14:35). Natomiast o godzinie 1:15 dokument Marka Tomasza Pawłowskiego „Uciekinier” przedstawiający postać Kazimierza Piechowskiego, organizatora najbardziej brawurowej ucieczki z obozu Auschwitz, który po wojnie, za przynależność do AK, więziony był również przez władze komunistyczne.
7 maja o godzinie 22:35, w cyklu „Oglądaj z Andrzejem Fidykiem”, widzowie Jedynki obejrzą film dokumentalny „Pamięć obozów”. Na taśmie filmowej zostały uwiecznione drastyczne sceny z Dachau, Auschwitz, Buchenwald oraz innych obozów śmierci, których nazwy nie są znane. Niektóre z ukazanych okropieństw wojny miały miejsce tuż przed wkroczeniem aliantów, gdy hitlerowcy próbowali zatuszować ślady swoich zbrodni. W montaż materiałów o zbrodniach hitlerowskich zaraz po zakończeniu II wojny światowej był zaangażowany Alfred Hitchcock. Dokument nie został jednak ukończony, materiały przeleżały w archiwum Imperialnego Muzeum Wojny w Londynie. Polska wersję filmu czyta wybitny aktor Tadeusz Borowski.
W TVP Historia o godzinie 8:25 „Encyklopedia II wojny światowej: Zbrodnia i kara”. Film Bogusława Wołoszańskiego został poświęcony procesowi norymberskiemu. Natomiast o godzinie 21:40 w „Sensacjach XX wieku: Berlin 1945 rok” będzie mowa o ofensywie wojsk radzieckich w kwietniu 1945 roku, w której wyniku został zdobyty Berlin (II część: godzina 22:05), zaś o godzinie 00:15 film dokumentalny Karola Nowakowskiego „Niemiecki sen o potędze”. W TVP Polonia już o godzinie 17:55 program „Sensacje XX wieku. Osaczeni” II część (powtórka: godzina 1:15; III część: piątek, 8 maja, godzina 1:15), a o godzinie 23:50 zostanie wyemitowana pierwsza część dwuodcinkowego fabularyzowanego dokumentu Hanny Kramarczuk „Generał polskich nadziei – Władysław Anders”. Jest to jedyny film prezentujący w pełny i prawdziwy sposób życie oraz przebieg służby wojskowej wielkiego patrioty, utalentowanego stratega i dowódcy dbającego o swoich żołnierzy, legendarnego bohatera czasów wojny polsko – bolszewickiej, II wojny światowej i emigracji londyńskiej. W roli generała Andersa wracającego wspomnieniami do odległych czasów wystąpił Jan Machulski (powtórka: godzina 5:15; II część: sobota, 9 maja, godzina 14:55).
W TVP Regionalnej 8 maja o godzinie 14:30 „Riese – tajemnice wykute w skale” – dokument fabularyzowany Macieja Kieresa o kompleksie „Riese” (Olbrzym) w Górach Sowich (powtórka: godzina 3:55). Z kolei w TVP Historia – „Cafe Historia: Gorzkie zwycięstwo”, premierowe wydanie programu o godzinie 14:30 (powtórka: sobota, 9 maja, godzina 17:35), o godzinie 16:25 „Spór o Historię”, w którym dyskutować będą profesorowie: Antoni Dudek, Wojciech Materski i Tadeusz Marczak (powtórka: sobota, 9 maja, godzina 14:40). Po nim o godzinie 17:05 premiera „Gorzkiego zwycięstwa” filmu Zofii Kunert, zrealizowanego z okazji 70. rocznicy zakończenia II wojny światowej. Jest to próba bilansu udziału Polski w koalicji antyhitlerowskiej i odpowiedzi na pytanie: czy należąc do grupy państw zwycięskich, naprawdę odnieśliśmy zwycięstwo? (powtórka: sobota, 9 maja, godzina 19:35). Natomiast o godzinie 19:35 będzie emitowany film dokumentalny „8 maja 1945. Szczególny dzień”. Potem o godzinie 20:40 Marcin Zaborski w programie „Cafe Historia – Propaganda nazistowska w filmie” będzie rozmawiał o kulisach powstania antypolskiego, propagandowego filmu „Heimkehr” (polski tytuł „Powrót do ojczyzny”). Natomiast o godzinie 23:40 widzowie zobaczą dokument „Jasnowłosa prowincja” (powtórka: sobota, 9 maja, godzina 12:45). Film jest dokumentalną relacją o deportacjach obywateli polskich z ziem wcielonych do Rzeszy.
Jedynka na 8 maja przygotowała o godzinie 21:20 dramat wojenny „W ciemności” w reż. Agnieszki Holland nominowany w 2012 roku do nagrody Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny. Jest to historia ocalenia m.in. Krystyny Chiger, która swoje dramatyczne przeżycia opisała później w autobiograficznej książce „Dziewczynka w zielonym sweterku” przedstawiającej wojenne losy rodziny Chigerów oraz innych Żydów, ukrywających się w lwowskich kanałach (powtórka: sobota, 9 maja, godzina 00:10).
9 maja w TVP Historia zaproponuje wiele dokumentów. I tak o godzinie 11:40 widzowie będą mogli obejrzeć francuski film dokumentalny „8 maja 1945 roku. Szczególny dzień”. Z kolei o godzinie 16:25 i 22:50 „Encyklopedia II wojny światowej – Cena zwycięstwa”. A o godzinie 17:35 premierowe wydanie „Cafe Historia: Gorzkie zwycięstwo”. O godzinie 21:40 „Wszystko co nasze” – film dokumentalny w reż. Przemysława Młyńczyka i Leszka Wiśniewskiego. Film prezentuje losy pokolenia urodzonego w II Rzeczypospolitej, w tym Ryszarda Kaczorowskiego – ostatniego prezydenta RP na obczyźnie. Z kolei w TVP Regionalna o godzinie 13:00 „Wyrok na Franciszka Kłosa” – dramat wojenny Andrzeja Wajdy. To zrealizowana dla TVP ekranizacja powieści Stanisława Rembeka, stanowiąca wstrząsające i przenikliwe studium kolaboracji (powtórka: godzina 1:55). O godzinie 14:55 „Śladami podniebnej epopei” – film dokumentalny Sławomira W. Malinowskiego o miejscach związanych z polskimi lotnikami walczącymi o Londyn w czasie II wojny światowej (powtórka: godzina 00:10) oraz o godzinie 23:35 „Archiwum zbrodni: Dziki Zachód – rok 1945” – program dokumentalny Adama Zadwornego. W tym odcinku o jednej z białych plam zachodniopomorskiej historii najnowszej.
11 maja o godzinie 21:25 Jedynka zaprosi na nowy film dokumentalny „Święta wojna Rosja” Barbary Włodarczyk. Dlaczego Rosjanie uważają, że ich wojna jest „święta”, czy są gotowi bronić własnych interesów bez względu na cenę, jak postrzeganie historii II wojny światowej wpływa na odbiór współczesności, zwłaszcza konfliktu na Ukrainie, i co myślą na temat zaangażowania ich żołnierzy w Donbasie. Odpowiedzi na te pytania Barbara Włodarczyk szuka w Moskwie, w Petersburgu i na prowincji. Rozmawia m.in. z uczestniczką blokady Leningradu. Z kolei o godzinie 17:25 Dwójka rozpoczyna cykl Cezarego Ibera „Portrety wojenne” poruszający losy bohaterów okresu II wojny światowej. To opowiadane z perspektywy postaci, pełne emocji i napięcia historie. Pierwsza z nich będzie poświęcona Bronisławowi Hellwigowi, żołnierzowi Oddziału Szturmowego Parasol; 12 maja Janowi Zumbachowi, dowódcy dywizjonu 303; 13 maja – Janowi Grudzińskiemu, dowódcy ORP Orzeł; 14 maja – oficerowi Zdzisławowi Pacakowi – Kuźmirskiemu i 18 maja – Józefowi Beckowi, ostatniemu ministrowi Spraw Zagranicznych II RP.
18 maja o godzinie 22:00 w Jedynce interesująco zapowiada się premiera brytyjskiego dokumentu „Armia Hitlera na podsłuchu”. Jest to film opowiadający historię o tym, jak przechytrzono niemieckich generałów. Premier Winston Churchill miał pomysł, aby podsłuchiwać oficerów Wermachtu. W 1939 roku wywiad brytyjski przekształcił domy pod Londynem w miejsca odosobnienia dla niemieckich oficerów schwytanych w czasie działań wojennych. Miejsca te zostały luksusowo wyposażone i naszpikowane sprzętem do podsłuchiwania. Dzięki temu wywiad brytyjski pozyskiwał wiele tajnych informacji na temat planów wojskowych. Były one wykorzystywane przez aliantów i pozwoliły ostatecznie wygrać II wojnę światową.
Źródło: Telewizja Polska
