W rocznicę Powstania Warszawskiego TVP Kultura wyemituje program wspomnieniowy o kompozytorze Romanie Padlewskim, który zginął w trakcie walk powstańczych oraz widowisko artystyczne na podstawie książki Mirona Białoszewskiego.
Roman Padlewski – kompozytor, skrzypek, pianista, muzykolog, krytyk i działacz muzyczny, a w latach wojny żołnierz kampanii wrześniowej i walki podziemnej – przystąpił do powstania warszawskiego z uniesieniem podobnym temu, z jakim wiadomość o godzinie „W” przyjęli inni wybitni przedstawiciele „pokolenia dramatycznego” – Baczyński, Gajcy, Stroiński – którym „sądzony był krótki lot Ikarów”. Padlewski urodził się w październiku 1915 roku, był synem wybitnej polskiej pianistki i pedagoga Nadziei Padlewskiej. Studiował grę na skrzypcach, kompozycję i muzykologię w Poznaniu. Wybuch wojny ograniczył jego działalność muzyczną, nawiązując do patriotycznej tradycji rodzinnej włączył się do walki z najeźdźcą. W Warszawie znalazł się w listopadzie 1939 roku, po ucieczce z kolumny jenieckiej, sformowanej po kapitulacji oddziałów generała Kleeberga, pod którego rozkazami odbył kampanię wrześniową. Od razu zaangażował się w jawne i tajne życie muzyczne stolicy. Brał udział w pracach niemal wszystkich komisji wykonawczych tzw. Tajnego Związku Muzyków, przygotowujących reformę szkolnictwa i działalność polskich instytucji muzycznych po wojnie. W czasie powstania walczył na Woli i Muranowie w batalionie „Broda”, wchodzącym w skład zgrupowania pułkownika „Radosława”. Jako celniczy zdobycznego czołgu zatrzymał niemieckie natarcie pancerne na szkołę przy ulicy Okopowej. Odznaczył się także w walkach na Stawkach. 14 sierpnia, podczas unieszkodliwiania „goliata”, został śmiertelnie ranny. Dwa dni później zmarł w powstańczym szpitalu na Starówce. Miał wówczas 29 lat. Z rozkazu generała Bora-Komorowskiego został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Walecznych.
Kompozycje Romana Padlewskiego w znacznej mierze uległy zniszczeniu w czasie powstania. Zachowało się niewiele, m.in. Suita na skrzypce i orkiestrę, Sonata na skrzypce solo, trzy kwartety smyczkowe, motety na chór chłopięcy a cappella, preludia i mazurki na fortepian oraz pieśni solowe. Część z nich pojawi się w filmie „Pamięci Romana Padlewskiego”, o artyście opowiedzą natomiast: Włodzimierz Padlewski, Monika Żeromska, Jerzy Waldorff i Jan Krenz.
Emisja: 1 sierpnia, godzina 9:55, TVP Kultura
Po południu w TVP Kultura przypomnimy widowisko artystyczne „Miron Białoszewski – Pamiętnik z Powstania Warszawskiego” wyreżyserowane przez Jerzego Bielunasa w 65. rocznicę Powstania na Placu Krasińskich. Widowisko, do którego muzykę skomponował Mateusz Pospieszalski. W tym dramatycznym oratorium na cześć walczącej Warszawy wystąpili m.in. Stanisława Celińska, Anna Maria Jopek, Katarzyna Groniec. Maciej Maleńczuk, Adam Nowak, Alina Janowska, Robert Więckiewicz, przedstawiciele najmłodszej generacji śpiewających aktorów, Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus, chór i zespół instrumentalny.
Emisja: 1 sierpnia, godzina 18:55, TVP Kultura
Źródło: Telewizja Polska
