Naukowcy, jak dr Temple Grandin, aktorzy, jak Daryl Hannah czy Anthony Hopkins, znane postaci z filmów i seriali, np. dr Shaun Murphy z serialu The Good Doctor czy Raimond Babbit z Rain Mana – te postaci, choć na pierwszy rzut oka bardzo od siebie różne, łączy jedna cecha – zdiagnozowane zaburzenia neurologiczne ze spektrum autyzmu.
Sprawdź godziny emisji serialu „The Good Doctor” w PROGRAMIE TV
O pozawerbalnym myśleniu obrazami opowiadała w trakcje TED2010, konferencji naukowej organizowanej corocznie przez amerykańską fundację Sapling Foundation, jedna z najbardziej znanych osób z zespołem Sawanta – Temple Grandin. To profesor z Colorado State University, dr zootechniki. Jako znana i osiągająca duże sukcesy osoba z autyzmem, jest zaangażowana w popularyzację wiedzy o tym zaburzeniu. A zespół Sawanta to niezwykła dysfunkcja mózgu. Może mieć wpływ na to, że osoby, których dotyka są wybitnie uzdolnione i mają doskonałą pamięć. Zespół Sawanta pojawia się u co dziesiątej osoby, u której zdiagnozowano zaburzenia ze spektrum autyzmu. Myślenie obrazami jest jak wyświetlanie filmów w głowie, a umysł osoby z zespołem Sawanta działa jak wyszukiwarka obrazów w Google.
Zespół Sawanta ma dr Shaun Murphy (Freddie Highmore), główny bohater serialu The Good Doctor. Ma genialną pamięć, anatomię człowieka rozkłada w wyobraźni na czynniki pierwsze i błyskawicznie potrafi podać właściwą diagnozę ratującą komuś życie. Ponieważ ogłasza swoje diagnozy jeszcze przed badaniami, lekarze są do niego sceptycznie nastawieni. Tak jest do czasu, kiedy przekonują się, że mają do czynienia z medycznym geniuszem, który myśli obrazami. Potrafi na przykład wyobrazić sobie jak odłamek szkła przedostał się poprzez układ krwionośny do serca młodego pacjenta, nawet jeśli nie były w stanie pokazać tego ekrany szpitalnych monitorów.
Dwa lata temu sir Anthony Hopkins, w wywiadzie dla The Desert Sun, przyznał, że zdiagnozowano u niego zespół Aspergera. To neurologiczne zaburzenie powoduje, że osoby, których dotyka, mają utrudniony kontakt z otoczeniem. Aktor przyznał, że jest samotnikiem, nie chodzi na przyjęcia, nie ma też wielu przyjaciół. Zaburzenie pomagało mu jednak w aktorstwie, bo patrzył na ludzi inaczej niż inni, rozkładał postać na części. Jedną z cech ludzi z zespołem Aspergera jest fenomenalna pamięć, a Hopkins z niej słynie. Potrafi wyrecytować siedem stron scenariusza bez pomyłki. Podobnie Daryl Hannah, muza Quentina Tarantino, przyznała w jednym z wywiadów, że granie nigdy nie było dla niej uczeniem się roli na pamięć. Zawsze było jak znalezienie się w świecie fantazji, który dla niej wydawał się od dziecka czymś realnym i pozwalał na ucieczkę od rzeczywistości.
Dr Temple Grandin przyznała, że obecnie spektrum autyzmu zdiagnozowano by prawdopodobnie u takich postaci jak Einstein, Mozart czy Tesla. Amerykańska profesor w czasie konferencji mówiła, że myśli obrazami, a nie w konkretnym języku. Ważną cechą umysłu autystycznego jest zwracanie uwagi na szczegóły, które mózg osoby zdrowej ignoruje. Profesor z Colorado State University podała przykłady z obserwacji bydła. Zauważała szczegóły niewidoczne dla innych ludzi, a które niepokoiły krowy. Była to na przykład flaga przed gabinetem weterynaryjnym. Krowy o mało nie stratowały gabinetu, a wystarczyło zdjąć z elewacji flagę.
Najgłośniejszym przypadkiem osoby z zespołem Sawanta, która wykazywała wybitne uzdolnienia jest Kim Peek. Jego historia posłużyła w 1988 roku twórcom filmu Rain Man, w którym główną rolę zagrał Dustin Hoffman. Peek znał na pamięć 12 tys. książek. Wymieniał z pamięci nazwy autostrad przechodzących przez każde amerykańskie miasto, numery kierunkowe, kody pocztowe. Znał historię każdego kraju i daty panowania władców. Potrafił rozpoznać ze słuchu utwory muzyczne, podawał datę i miejsce ich powstania.
W Polsce słynna była historia 26-letniego Maćka, który jako osoba ze zdiagnozowanym autyzmem, skończył prawo na uniwersytecie w Białymstoku. W studiowaniu pomagała mu jego mama, która chodziła z synem na wykłady. Dopiero czas pokaże czy Maciek będzie mógł funkcjonować w wyuczonym zawodzie w takim stopniu, jak filmowy dr Murphy pracuje w szpitalu St. Bonaventure w San Jose.
W serialu The Good Doctor Shaun Murphy (Freddie Highmore), niezwykle uzdolniony młody chirurg z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, dołącza do zespołu lekarzy z prestiżowego szpitala chirurgicznego St. Bonaventure. Jest samotny, ma problemy z komunikacją, a jedyną osobą, która go wspiera jest dr Aaron Glassman (Richard Schiff), który przeciwstawia się sceptycyzmowi i uprzedzeniom osób zarządzających szpitalem i wprowadza Shauna do zespołu. Shaun będzie musiał pracować ciężej niż kiedykolwiek wcześniej, aby odnaleźć się w nowym środowisku i udowodnić współpracownikom, że jego niezwykłe umiejętności medyczne mogą ratować ludzkie życie.
Sprawdź ofertę kanału AXN w PROGRAMIE TV
Premiera serialu The Good Doctor we wtorek 2 kwietnia o godz. 21.00. Kolejne odcinki we wtorki o 21.00 w AXN.
Źródło: Sony Pictures Television
