Z okazji 69. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego Telewizja Polska przeprowadzi specjalne relacje z uroczystości upamiętniających wydarzenia 1944 roku, a także zaprezentuje na swych antenach filmy fabularne, dokumentalne, reportaże i audycje publicystyczne poświęcone powstańczej epopei.
31 lipca o godzinie 10:00 TVP INFO będzie relacjonować spotkanie uczestników Powstania Warszawskiego z Prezydentem RP Bronisławem Komorowskim i Prezydent Warszawy Hanną Gronkiewicz-Waltz. Podczas uroczystości Prezydent Komorowski uhonoruje bohaterów powstańczych walk wysokimi odznaczeniami państwowymi (Park Wolności, Muzeum Powstania Warszawskiego).
1 sierpnia TVP INFO przez cały dzień, na bieżąco będzie relacjonować oficjalne uroczystości i wydarzenia upamiętniające wybuch Powstania. W podniosły nastrój obchodów wprowadzi widzów Poranek TVP INFO (godzina 5:55 – 11:00), którego gospodarze – prócz specjalnych relacji – zaplanowali również rozmowy z historykami oraz uczestnikami Powstania. O godzinie 14:00 TVP INFO przeprowadzi relację na żywo z uroczystości przy Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej w Warszawie przy ul. Wiejskiej, zaś o 17:00 – z uroczystości przy Pomniku Gloria Victis na Powązkach. O 17:00 – pamiętnej Godzinie „W” – kamery TVP INFO pokażą jak współczesna Polska oddaje hołd powstańcom. O godzinie 15:15 Powstanie Warszawskie i jego miejsce w zbiorowej pamięci Polaków będą tematem zarówno „Rozmowy dnia” redaktora Jana Ordyńskiego, jak i czołowego programu publicystycznego TVP INFO – „Minęła dwudziesta”.
Ten szczególny dzień zakończy relacja na żywo z uroczystości rozpalenia Ogniska Pamięci na Kopcu Powstania Warszawskiego (godzina 21:00) a po nim emisja głośnego dokumentu „Powstanie zwykłych ludzi” w reżyserii Pawła Kędzierskiego. Jest to wielowątkowa filmowa opowieść o życiu codziennym powstańczej Warszawy, zbudowana z relacji cywili, którzy nie brali bezpośredniego udziału w walkach.
69. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego znajdzie swoje odzwierciedlenie w programie oraz w specjalnej oprawie graficznej TVP1/HD. W atmosferę tamtych dni późnym wieczorem 31 lipca wprowadzą widzów „Notacje”, których bohaterką będzie Teresa Bojarska, żołnierz AK od 1941 roku, ciężko ranna w powstaniu, w latach powojennych wieloletni pedagog, pisarka o bogatym dorobku literackim. Wczesnym rankiem 1 sierpnia, także w ramach cyklu „Notacje”, będzie można obejrzeć wspomnienie Eugeniusza Hanemana. Słynny fotograf Powstania Warszawskiego opowie, jak pracował na zlecenie Delegatury Rządu na Kraj i jaki był los negatywów zdjęć wykonanych podczas walk z hitlerowcami.
1 sierpnia laitmotivem Jedynki będą piosenki powstańcze (12 wejść), odwołujące się do przeżyć żołnierzy AK i cywilnych mieszkańców walczącej Warszawy. Jedną z nich będą znane prawie wszystkim widzom „Warszawskie dzieci” – utwór do słów Stanisława Ryszarda Dobrowolskiego z muzyką Andrzeja Panufnika. Piosenka skomponowana 4 lipca 1944 roku, nagrana została 1 sierpnia 1944 roku dla radiostacji Błyskawica i po raz pierwszy wyemitowana 8 sierpnia tegoż roku. Obok „Warszawianki” stała się jedną z najpopularniejszych piosenek powstańczych.
Na antenie TVP2/HD temat Powstania Warszawskiego pojawi się nie tylko w dzień rocznicy jego wybuchu, lecz będzie obecny przez kolejnych kilka tygodni. 1 sierpnia o godzinie 16:25 Dwójka przypomni słynny dramat Janusza Morgensterna z 1979 roku. „Godzina W” z Ewą Błaszczyk, Katarzyną Łaniewską, Emilią Krakowską, Tadeuszem Boguckim, Jerzym Gudejko i Tomaszem Stockingerem. Scenariusz „Godziny W” powstał na motywach opowiadania Jerzego Stefana Stawińskiego, opublikowanego w 1956 roku. Stawiński – uczestnik Powstania na Mokotowie – napisał swój utwór w formie zbeletryzowanego reportażu. Obrazowy język, oszczędna narracja i znakomite dialogi przypadły do gustu Jerzemu Morgensternowi, który przeniósł nowelę na ekran. Postanowił dochować maksymalnej wierności oryginałowi. Wiarygodność wydarzeń ukazanych w filmie gwarantowały również nazwiska konsultantów. Byli nimi: Tadeusz Szarota – historyk, autor książki „Okupowanej Warszawy dzień powszedni” i Lech Cergowski – były żołnierz powstańczego pułku „Baszta”. Janusz Morgenstern tak charakteryzował przesłanie swego filmu: Tematyki okupacyjnej nie traktuję jako historii. Interesują mnie najbardziej węzłowe momenty życia narodu. Wojna i okupacja to długie, brzemienne lata, obfitujące w dramaty i tragedie, to zróżnicowane ludzkie losy. Są to słupy milowe w rozwoju społeczeństwa i jego świadomości. To są sprawy i bruzdy, które tworzą zapach czasu.
Interesująco zapowiada się również emisja w TVP2/HD kilku dokumentów traktujących o Powstaniu. Jednym z nich jest film Michała Nekanda -Trepki „Zejść na ziemię” (1 sierpnia, godzina 0:55). To film niezwykły, przedstawiający Powstanie Warszawskie zarówno z perspektywy polskiej, jak i niemieckiej. Złożyły się na niego relacje nie tylko powstańców i cywilnych mieszkańców stolicy, ale także młodych żołnierzy Wehrmachtu, którzy w 1944 roku zostali wysłani do Warszawy. W opowieści o koszmarze ówczesnych 16-, 17-letnich bohaterów wplecione zostały materiały archiwalne, w tym niemieckie zdjęcia lotnicze okupowanej stolicy, które zostały odnalezione w The U. S. National Archives w Waszyngtonie.
5 sierpnia (godzina 23:55) TVP2/HD pokaże dokument „Roznosiciele radości” Krzysztofa Rogulskiego, opowieść o listonoszach Harcerskiej Poczty Polowej – najmłodszych żołnierzach walczącej Warszawy. W czasie Powstania ryzykując życiem przenieśli około 150 000 listów i paczek. W filmie pojawiają się portrety ostatniego z żyjących założycieli Harcerskiej Poczty Polowej, najmłodszego podharcmistrza Powstania Warszawskiego, Zygmunta Głuszka, pseudonim „Victor” i Alicji Zdanowicz, pseudonim „Grażyna”, najmłodszej cenzorki Harcerskiej Poczty Polowej.
Z kolei na 15 sierpnia o godzinie 02:00 Dwójka zaplanowała emisję obrazu „Partyzanci trzech puszcz” według scenariusza i w reżyserii znakomitej dokumentalistki Zofii Kunert. Film przedstawia mało znane losy niezwykłego oddziału partyzanckiego, Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego AK oraz jego dowódcy, majora Adolfa Pilcha, jednego z „cichociemnych”. Ten liczący blisko 1000 żołnierzy oddział latem 1944 roku ruszył na zachód z Puszczy Nalibockiej na Nowogródczyźnie, sforsował wpław Bug, przeszedł przez most na Wiśle w rejonie Nowego Dworu, wziął udział w Powstaniu Warszawskim, walcząc w Kampinosie, a po upadku Powstania, zdziesiątkowany, przedarł się w rejon Puszczy Świętokrzyskiej. O swym niezwykłym rajdzie z Nowogródczyzny pod Warszawę opowiadają ostatni żyjący żołnierze zgrupowania, którzy wspominają swego wybitnego dowódcę, majora Pilcha – pseudonim „Góra-Dolina”, po wojnie oskarżanego o kolaborację z Niemcami. Pilch do końca życia mieszkał na emigracji, w Wielkiej Brytanii. Film przedstawia także skomplikowaną sytuację polityczno-militarną na terenach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej w latach 1943-1944, gdzie działała partyzantka polska i sowiecka, oddziały białoruskiej samoobrony, żandarmeria niemiecka oraz niemieckie wojsko.
19 sierpnia, o godzinie 23:50 w Dwójce dokument szczególny: „12 ton – oni tam wszyscy są” Michała Rogalskiego. W 1945 roku zebrano z ulic 12 ton popiołów ludzi zamordowanych i spalonych w akcji na Woli. Między 5 a 7 sierpnia 1944 roku zabito i spalono tam około 60 000 osób. W oparciu o szereg wywiadów ze świadkami tamtych wydarzeń, więźniami Obozu Przejściowego w Pruszkowie oraz unikatowe materiały archiwalne powstała dokumentalna opowieść o bezimiennych bohaterach Powstania.
W związku z 69. rocznicą Powstania Warszawskiego TVP Historia przygotowała na 1 sierpnia specjalny program złożony z filmów fabularnych, dokumentów i audycji publicystycznych. O godzinie 17:00 tradycyjnie na antenie TVP Historia, jak w Warszawie i wielu miastach Polski zawyją syreny, by przypomnieć „godzinę W”. Od 1 sierpnia przez 63 dni trwania Powstania na antenie TVP Historia emitowane będą kolejne odcinki cyklu „Powstańcy”. To swoiste kalendarium każdego powstańczego dnia – zwycięstw i klęsk, a jednocześnie osobiste relacje uczestników o wydarzeniach sierpnia i września 1944 roku. Widzowie TVP Historia będą też mogli poznać dzieje Powstania Warszawskiego z perspektywy naukowej wiedzy o uwarunkowaniach międzynarodowych i sytuacji w okupowanej Polsce w filmach dokumentalnych Andrzeja Sapiji „Polskie Państwo Podziemne 1939-45” oraz Zbigniewa Wawera i Tadeusza Kondrackiego „Powstanie Warszawskie”.
Dla pokoleń polskich telewidzów Powstanie Warszawskie związane jest z pamiętnym serialem Janusza Morgensterna „Kolumbowie – rocznik 20” ze wspaniałymi kreacjami rolami Jana Englerta, Władysława Kowalskiego, Jerzego Matałowskiego, Marka Perepeczki, Haliny Golanko czy Alicji Jachiewicz. 31 lipca TVP Historia rozpoczyna emisję tego serialu, który obecny będzie też w TVP Polonia.
1 sierpnia TVP Historia przypomni film fabularny „Godzina W” – historię pierwszego dnia powstania z perspektywy plutonu AK dowodzonego przez „Czarnego”. A na koniec dnia publicystyczne podsumowanie. Powstanie Warszawskie: heroizm czy narodowa klęska? O faktach i mitach związanych z Powstaniem w „Sporze o historię” dyskutować będą Jan Ołdakowski, Tomasz Łubieński i Nikołaj Iwanow.
Filmy fabularne, dokumenty i seriale – przede wszystkim w tych formach swoją opowieść o Powstaniu Warszawskim będzie prowadziła TVP Polonia.
Od 24 sierpnia o godzinie 11:10 rozpocznie ona emisję „Kolumbów rocznik 20” Janusza Morgensterna, serialu do którego ze wzruszeniem powraca kilka już pokoleń polskich widzów. Wśród dokumentów poświęconych Powstaniu i jego uczestnikom będą „Dziewczyny z tamtych lat” w reżyserii Aliny Czerniakowskiej (1 sierpnia o godzinie 6:05 + 13:55), poruszająca opowieść o wojennych i powojennych losach dziewcząt z inteligenckich polskich rodzin. Po klęsce wrześniowej dziewczęta włączyły się do ruchu konspiracyjnego. Tak jak ich męscy rówieśnicy, narażały życie w walce z najeźdźcą. Koniec wojny był dla młodziutkich weteranek AK początkiem nowego koszmaru. 1 sierpnia antena pokaże także dokument „Fantazmaty Powstania Warszawskiego” Andrzeja Horubały i Wojciech Klaty (czwartek o godzinie 23:40 i piątek o godzinie 13:55), w którym autorzy starają się wyjaśnić fenomen wzrostu zainteresowania Powstaniem Warszawskim wśród młodych Polaków. Głos zabierają artyści, którzy w ostatnich kilku latach stworzyli dzieła związane z rokiem 1944. Grupa trzydziestolatków z Warszawy poddana zostaje mini-eksperymentowi: po wywiadzie grupowym dotyczącym ich wyobrażeń związanych z Powstaniem, uczestniczą w symulacji walk, a następnie schodzą do autentycznych kanałów, którymi 65 lat temu powstańcy przedzierali się ze Starego Miasta do Śródmieścia.
2 sierpnia o godzinie 22:45 i 3 sierpnia o godzinie 5:00 TVP Polonia przypomni „Dzień czwarty” Ludmiły Niedbalskiej. To czarno-biały, paradokumentalny obraz, przedstawiający cztery pierwsze dni Powstania Warszawskiego z perspektywy Krzysztofa Kamila Baczyńskiego i jego towarzyszy broni, przeplecione wspomnieniami poety. W filmie, w którym wystąpili m.in. Krzysztof Pieczyński, Witold Bieliński, Katarzyna Kozak, Tomasz Lulek, Krzysztof Luft wiele miejsca poświęcono także żonie poety, Barbarze.
Problematyka związana z Powstaniem Warszawskim będzie obecna w TVP Polonia również w kolejne dni sierpnia. 8 sierpnia interesująco zapowiada się emisja dokumentu „Obroża” Mariana Kubery o VII Obwodzie AK. 15 sierpnia antena przypomni film „Zejść na ziemię” Michała Nekanda-Trepki, 22 sierpnia – głośne „Powstanie zwykłych ludzi” Pawła Kędzierskiego, zaś 29 tego miesiąca – „Kobiety i wojna” Marka Widawskiego. Czternaście kobiet z różnych środowisk i pokoleń opowiada o swoim osobistym doświadczeniu wojny, o konspiracyjnej służbie w AK, udziale w Powstaniu Warszawskim, walce w szeregach 1DP im. T. Kościuszki i pomocniczych formacjach PSZ na Zachodzie oraz powojennych represjach w Polsce Ludowej.
Swoistym „wstępem” do obchodów 69. rocznicy Powstania Warszawskiego stały się spoty „Jan Rodowicz Anoda – rozejrzyj się, może go znasz”, emitowane przez TVP1/HD, TVP2/HD, TVP Kultura, TVP Historia, TVP Polonia i TVP INFO już od 10 lipca. Spoty są elementem kampanii społecznej Muzeum Powstania Warszawskiego, która promuje postawy cechujące bohaterów tamtych lat: przyjaźń, odpowiedzialność, bezinteresowność.
Od 26 lipca do 1 sierpnia TVP1/HD, TVP2/HD, TVP Historia, TVP INFO, TVP Polonia emitują również spot „Powstanie Warszawskie – 69. rocznica”, przypominający o wydarzeniach, które ukształtowały świadomość historyczną współczesnych Polaków.
Źródło: Telewizja Polska
